Hamiləlik dövründə və sonrasında yaşanan depressiyadır. Yalnızca hamilə olmaqdan qaynaqlanmaya bilər. Şəxsin əvvəlki yaşadığı travmalar, psixoloji pozğunluqlar, ailədə və ya şəxsdə olan stres faktorları da depressiyanı tetikleyə bilər.
Bu, anaların 10-15%-ində müşahidə olunur və müalicə tələb edir.
Ən çox doğuşdan sonra ilk 6 həftə ərzində başlayır və doğumdan sonra bir ilə qədər davam edə bilər.
Doğuşdan Sonra Depressiyanı Nələr Yaradır?
Bu vəziyyətin dəqiq səbəbləri tam olaraq başa düşülmür, amma hamiləlik və doğuş sonrası dövrdə baş verən hormonal dəyişikliklərlə əlaqəli olduğu düşünülür. Fiziki və emosional dəyişikliklər, eləcə də genetik faktorlar rol oynaya bilər.
Fiziki Dəyişikliklər: Progesteron və estrogen hormonlarının doğuşdan sonra sürətlə azalması, doğuş sonrası depressiyanı tetikleyen mühüm bir faktordur. Həmçinin, tiroid hormonlarının azalması, yorğunluq, zəiflik və depressiya hissi kimi simptomlara səbəb ola bilər.
Genetik Yatkınlıq: Araşdırmalar göstərib ki, doğuş sonrası depressiya yaşamış ailə üzvləri olan insanlar bu vəziyyəti yaşamağa daha meyilli olurlar.
Emosional Dəyişikliklər: Yeni doğulmuş uşağın tez-tez oyandırılması, bəslənməsi və digər rutin baxım tədbirləri ana üçün yorğunluğa səbəb ola bilər və bu da ruh halı dəyişikliklərinə gətirib çıxara bilər. Belə hallarda, ana özünə vaxt ayırmaqda çətinlik çəkə bilər, öz baxımını laqeyd edə bilər, həyatının nəzarətini itirdiyini hiss edə bilər və nəticədə depressiyaya düşə bilər.
- Psixoloq Elif Yıldız Yıldırım
Doğuşdan Sonra Depressiya və Lohusalık Hüzününə Aid Əlamətlər Nələrdir?
Dəyərsizlik, yetersizlik, qeyri-əminlik və çarəsizlik hissləri
Narahatlıq
Hərəkət və danışıqda yavaşlıq, ya da əksinə, hiperaktivlik
İştah və yuxu pozğunluqları
Unutqanlıq
Emosional eniş-yoxuşlar
Cinsi istək itkisi
Ölüm və ya intihar düşüncələri
Bətninə qarşı maraqsızlıq, uşağa aşırı qayğı göstərmək və ya uşağa zərər vermək barədə düşüncələr
Doğuşdan Sonra Depressiya Necə Uzanır, Nə Zaman Bitir və Necə Müalicə Olunur?
Doğuşdan Sonra Depressiyanın müddəti insandan insana fərqlənir. Bu dövrdə müəyyən tədbirlər görülməlidir:
- Özünüzə, tərəfdaşınıza və uşağınıza bu prosesə uyğunlaşmaq üçün vaxt verin və səbirli olmağa çalışın.
- Uşağınızla olan bağınızı gücləndirmək üçün dəridən dəriyə təmas qurun, hətta uşağı şüşə ilə bəsləsəniz belə.
- Ananın ani emosional dəyişikliklərinə və həddindən artıq reaksiyalarına hazır olun; tənqid etməyin.
- Açıq ünsiyyəti qoruyun. Ehtiyaclarınızı və narahatlıqlarınızı sakit şəkildə, onları yığmağa və ya münaqişə yaratmağa imkan vermədən ifadə edin.
- Psixoterapiya almağı düşünün, beləliklə, özünüz və digər ailə üzvləri hadisələrə və problemlərə daha konstruktiv yanaşmağı öyrənə bilərsiniz.
- Bir tərəfdaş və ya ailə dostu olaraq, doğuşdan sonra olan ananı dəstəkləyin, ona rahatlıq hissi verin və narahatlıqlarını aşmasına kömək edin.
Doğuşdan Sonra Depressiya Atalarda da Görülə Bilərmi?
Doğuşdan sonra depresiya yalnızca annələrlə əlaqəli deyil; atalarda da ola bilər. Doğuş sonrası dövründə atalar hormonal, fiziki və emosional dəyişikliklər yaşaya bilər, bu dəyişikliklər doğuş sonrası depresiya ilə oxşar xüsusiyyətlərə malikdir.
Atalarda doğuş sonrası depresiya, valideyn olmaq, gənc yaşda olmaq, depresiya tarixçəsi və ya maliyyə çətinlikləri kimi faktorlarla tetiklenə bilər. Bu vəziyyətdə olan atalar, analar kimi, sevdiklərindən dəstək almağa və peşəkar kömək axtarmağa təşviq edilir.
