MEME KANSERİ ERKEN TANI VE TARAMA YÖNTEMLERİ
Meme kanseri, çağımızda kadınlar arasında en sık görülen kanserdir. 40 yaşın üzerinde 8 kadından 1 inde meme kanseri görülmesi beklenmektedir. Ailede meme kanseri olması, küçük yaşlarda adet başlaması ve geç menopoz, az doğum ya da hiç doğum yapmamış olma, hormon tedavileri, çevresel kimyasal maddelere maruz kalmak gibi faktörler meme kanseri riskini arttırmaktadır. Meme kanserinin sıklığı göz önüne alındığında erken tanının önemi artmaktadır. Neyseki erken tanı koyabilmek için elimizde güçlü yöntemler bulunmaktadır. Bu yöntemler arasında kendi kendine meme muayenesi ve klinik meme muayenesi 25 yaşından sonra başlanması gereken ilk basamaklardır.
Kendi kendine meme muayenesi, 25 yaşını geçen her kadının bilmesi ve uygulaması, meme yapısını tanıması ve olası bir değişiklik hissetmesi durumunda doktora ulaşması açısından çok önemli bir yöntemdir.
Klinik meme muayenesi ise bir sağlık profesyoneli tarafından yapılan meme muayenesi olup meme kanseri riski yüksek olan kadınlarda 25 yaşın üzerinde yılda bir kez önerilmektedir.
Mamografi, meme kanseri taramasında altın standart olup tanısal mamografi endikasyon dahilinde herhangi bir yaş sınırı veya aralığı olmadan yapılabilmektedir. Şüpheli bulgularda tanısal mamografi yaş sınırı en az 25 yaş olmak üzere hastaya ve semptomuna göre, 25-40 yaş arasında ise Radyoloji uzmanı kararı ile ve 40 yaş sonrasında ise rutin olarak yapılmalıdır. Türkiyede Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Kurumu tarafından hazırlanan Meme Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları, tarama mamografisinin 40-69 yaş arası kadınlarda 2 yılda bir yapılmasını önermektedir. Türk Radyoloji Derneği meme kanseri tarama rehberinde ise mamografik taramaya başlama yaşı 40 olarak kabul edilmekte ve yıllık kontrol önerilmektedir. Sıklığı değişmekle birlikte her iki kurumunda ortak kararı 40 yaş üzerinde her kadının meme kanseri taraması için mamografi çektirmesi gerektiğidir.
Meme Ultrasonografisi, meme kanseri taramasında mamografiye yardımcı yöntem olarak çok sıklıkla kullandığımız bir yöntemdir. Ultrasonografi radyasyon içermediği için 40 yaşın altındaki kadınlarda, gebe ve emziren kadınlarda rahatlıkla kullanılabilmekte ve takip gerektiren lezyonlarda tetkik sıkılığı açısından da sorun yaratmamaktadır. 40 yaşın üzerinde olan kadın hastalarda ise mamografide meme yapısı yoğun olan kadınlarda ayrıntılı değerlendirme açısından ultrasonografi sıklıkla önerilmektedir. 25-40 yaş arasında ele gelen bir kitlede, meme ağrısında, şekil ve renk değişikliğinde doktor muayenesi ardından ilk yapılması gereken tetkik olarak da ultrasonografi önerilmektedir.
Meme Manyetik Rezonans Görüntülemesi (MR), 40 yaşın üzerindeki kadınlarda bazı durumlarda mamografi ve ultrasonografi ile tanı koyulamayan ya da biyopsi öncesi son bir karar vermek gerekilen durumlarda meme MR yapılması gerekebilir. Meme kanseri açısından yüksek riskli hastalarda ya da BRCA gen mutasyon taşıyıcılarında 25 yaşından sonra meme MR ile düzenli tarama yapılmasını öneren kaynaklarda mevcuttur.
Meme kanseri erken tanı konulduğunda tedavi şansı yüksek bir kanser türü olup erken tanı ve tedavi hastanın yaşam kalitesini çok belirgin şekilde değiştirmektedir. Erken tanı için 40 yaş üzerinde olan kadınlarda mamografi vazgeçilmez tanı yöntemi olsa da diğer yöntemlerin gerekliliği bireysel olarak doktor ve hastanın birlikte karar vermesi gereken bir durumdur. Sonuç olarak ‘Erken tanı hayat kurtarır’ ve meme sağlığı ihmale gelmez….
- Uzm. Dr. Türkan Düz
- Radyoloji uzmanı
